Στον Σταύρο Χριστοδούλου το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης
16:23 - 25 Ιουνίου 2020
Με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union Prize for Literature) για το 2020 τιμήθηκε ο Σταύρος Χριστοδούλου για το βιβλίο «Τη μέρα που πάγωσε ο ποταμός», που έχει αποσπάσει ήδη και το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, τα βραβεία ανακοινώθηκαν διαδικτυακά με βίντεο που αναρτήθηκε στη σελίδα του EUPL.
Το βραβείο αναδεικνύει τη δημιουργικότητα και ποικιλομορφία της Ευρώπης στον χώρο της πεζογραφίας, προωθεί τη λογοτεχνία με μεταφράσεις των βραβευμένων έργων και καλλιεργεί τον διαπολιτισμικό διάλογο. Η πρωτοβουλία αυτή στηρίζεται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που έχει αναθέσει τον συντονισμό του στην Ευρωπαϊκή και Διεθνή Ομοσπονδία Βιβλιοπωλών (EIBF), στο Συμβούλιο Ευρωπαίων Συγγραφέων (EWC) και στην Ομοσπονδία Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP).
Στο πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» συμμετέχουν σαράντα μία χώρες και κάθε χρόνο δεκατρείς από αυτές λαμβάνουν μέρος με υποψήφια βιβλία. Κάθε χώρα ορίζει μία επιτροπή για να προτείνει και να κρίνει τα υποψήφια βιβλία.
Το σχόλιο της κριτικής επιτροπής της Κύπρου για το βιβλίο του Σταύρου Χριστοδούλου: «Η δολοφονία ενός διάσημου ζωγράφου στην Αθήνα χρησιμεύει ως μία φαινομενικά απλή αφετηρία του μυθιστορήματος. Καθώς η ιστορία παρακολουθεί τον κύριο πρωταγωνιστή, η αφήγηση επικεντρώνεται σε μια ποικιλία γεωγραφικών τοποθεσιών και ανθρώπινων συνθηκών, που οδηγεί σε ένα στοιχείο δελεαστικού κοσμοπολιτισμού, προσδίδοντας στο μυθιστόρημα ένα ξεχωριστό εύρος και βάθος στην πλοκή […] Η επιτροπή θεωρεί ότι το μυθιστόρημα του Χριστοδούλου είναι το πιο κατάλληλο για το βραβείο, καθώς διαθέτει ιδιότητες που θα προσελκύσουν τους ευρωπαίους αναγνώστες, μεταφραστές και εκδότες».
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Βουδαπέστη, 12 Φεβρουαρίου 1985. Το κρύο περονιάζει τα κόκαλα, ο ποταμός έχει παγώσει και ένας χρησμός, που ακούγεται σαν κρώξιμο, σημαδεύει τον νεογέννητο Γιάνος: «Κακός σπόρος, κακά μαντάτα». Είκοσι επτά χρόνια αργότερα, ο χρησμός επιβεβαιώνεται· ο «Γιάνος ο Ούγγρος» συλλαμβάνεται στην Αθήνα, κατηγορούμενος ότι δολοφόνησε τον ζωγράφο Μίλτο Αδριανό. Πρόκειται άραγε για ένα ακόμα «τυπικό» έγκλημα όπου εμπλέκεται το κύκλωμα της αντρικής πορνείας; O δημοσιογράφος Στράτος Παπαδόπουλος ξεκινά να ξετυλίγει το κουβάρι της ιστορίας, σκαλίζοντας ζωές παράλληλες, που ενίοτε συναντώνται στο περιθώριο της νέας αθηναϊκής πραγματικότητας. Μια εξηντάχρονη χήρα που διατηρεί ερωτική σχέση με τον Ούγγρο, η γυναίκα του με την οποία έχει αποκτήσει έναν γιο, ο γόνος μιας ισχυρής πολιτικής οικογένειας που σχετιζόταν με τον ζωγράφο, ένας κρυψίνους αστυνόμος και ένας σκοτεινός τύπος του υπόκοσμου είναι τα πρόσωπα-κλειδιά σε ένα άνισο παιχνίδι συναλλαγών. Στο βιβλίο του Σταύρου Χριστοδούλου κανείς δεν μοιάζει αθώος, ενώ η αλήθεια κρύβεται, όπως πάντα, στις λεπτομέρειες. Καθώς αποκαλύπτεται το μυστήριο, τα γκρίζα νερά του Δούναβη παρασέρνουν τις ιστορίες ανθρώπων που το μόνο που επιθύμησαν ήταν ν’ αγαπηθούν.
Για τον συγγραφέα
Ο Σταύρος Χριστοδούλου γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1963. Σπούδασε Νομικά στην Αθήνα, αλλά δεν άσκησε ποτέ τη δικηγορία, αφού ήδη από το τέλος της δεκαετίας του ’80 τον κέρδισε η δημοσιογραφία. Εργάστηκε ως διευθυντής περιοδικών στην Κύπρο και την Ελλάδα. Σήμερα ανήκει στο δυναμικό του συγκροτήματος «Ο Φιλελεύθερος», στην Κύπρο. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Hotel National (2016), περιελήφθη στη βραχεία λίστα των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας της Κύπρου, καθώς και στην αντίστοιχη του λογοτεχνικού περιοδικού Κλεψύδρα. Το δεύτερο βιβλίο του, το μυθιστόρημα Τη μέρα που πάγωσε ο ποταμός (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018), τιμήθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) και με το κυπριακό Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος.
Το βραβείο αναδεικνύει τη δημιουργικότητα και ποικιλομορφία της Ευρώπης στον χώρο της πεζογραφίας, προωθεί τη λογοτεχνία με μεταφράσεις των βραβευμένων έργων και καλλιεργεί τον διαπολιτισμικό διάλογο. Η πρωτοβουλία αυτή στηρίζεται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που έχει αναθέσει τον συντονισμό του στην Ευρωπαϊκή και Διεθνή Ομοσπονδία Βιβλιοπωλών (EIBF), στο Συμβούλιο Ευρωπαίων Συγγραφέων (EWC) και στην Ομοσπονδία Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP).
Στο πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» συμμετέχουν σαράντα μία χώρες και κάθε χρόνο δεκατρείς από αυτές λαμβάνουν μέρος με υποψήφια βιβλία. Κάθε χώρα ορίζει μία επιτροπή για να προτείνει και να κρίνει τα υποψήφια βιβλία.
Το σχόλιο της κριτικής επιτροπής της Κύπρου για το βιβλίο του Σταύρου Χριστοδούλου: «Η δολοφονία ενός διάσημου ζωγράφου στην Αθήνα χρησιμεύει ως μία φαινομενικά απλή αφετηρία του μυθιστορήματος. Καθώς η ιστορία παρακολουθεί τον κύριο πρωταγωνιστή, η αφήγηση επικεντρώνεται σε μια ποικιλία γεωγραφικών τοποθεσιών και ανθρώπινων συνθηκών, που οδηγεί σε ένα στοιχείο δελεαστικού κοσμοπολιτισμού, προσδίδοντας στο μυθιστόρημα ένα ξεχωριστό εύρος και βάθος στην πλοκή […] Η επιτροπή θεωρεί ότι το μυθιστόρημα του Χριστοδούλου είναι το πιο κατάλληλο για το βραβείο, καθώς διαθέτει ιδιότητες που θα προσελκύσουν τους ευρωπαίους αναγνώστες, μεταφραστές και εκδότες».
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Βουδαπέστη, 12 Φεβρουαρίου 1985. Το κρύο περονιάζει τα κόκαλα, ο ποταμός έχει παγώσει και ένας χρησμός, που ακούγεται σαν κρώξιμο, σημαδεύει τον νεογέννητο Γιάνος: «Κακός σπόρος, κακά μαντάτα». Είκοσι επτά χρόνια αργότερα, ο χρησμός επιβεβαιώνεται· ο «Γιάνος ο Ούγγρος» συλλαμβάνεται στην Αθήνα, κατηγορούμενος ότι δολοφόνησε τον ζωγράφο Μίλτο Αδριανό. Πρόκειται άραγε για ένα ακόμα «τυπικό» έγκλημα όπου εμπλέκεται το κύκλωμα της αντρικής πορνείας; O δημοσιογράφος Στράτος Παπαδόπουλος ξεκινά να ξετυλίγει το κουβάρι της ιστορίας, σκαλίζοντας ζωές παράλληλες, που ενίοτε συναντώνται στο περιθώριο της νέας αθηναϊκής πραγματικότητας. Μια εξηντάχρονη χήρα που διατηρεί ερωτική σχέση με τον Ούγγρο, η γυναίκα του με την οποία έχει αποκτήσει έναν γιο, ο γόνος μιας ισχυρής πολιτικής οικογένειας που σχετιζόταν με τον ζωγράφο, ένας κρυψίνους αστυνόμος και ένας σκοτεινός τύπος του υπόκοσμου είναι τα πρόσωπα-κλειδιά σε ένα άνισο παιχνίδι συναλλαγών. Στο βιβλίο του Σταύρου Χριστοδούλου κανείς δεν μοιάζει αθώος, ενώ η αλήθεια κρύβεται, όπως πάντα, στις λεπτομέρειες. Καθώς αποκαλύπτεται το μυστήριο, τα γκρίζα νερά του Δούναβη παρασέρνουν τις ιστορίες ανθρώπων που το μόνο που επιθύμησαν ήταν ν’ αγαπηθούν.
Για τον συγγραφέα
Ο Σταύρος Χριστοδούλου γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1963. Σπούδασε Νομικά στην Αθήνα, αλλά δεν άσκησε ποτέ τη δικηγορία, αφού ήδη από το τέλος της δεκαετίας του ’80 τον κέρδισε η δημοσιογραφία. Εργάστηκε ως διευθυντής περιοδικών στην Κύπρο και την Ελλάδα. Σήμερα ανήκει στο δυναμικό του συγκροτήματος «Ο Φιλελεύθερος», στην Κύπρο. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Hotel National (2016), περιελήφθη στη βραχεία λίστα των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας της Κύπρου, καθώς και στην αντίστοιχη του λογοτεχνικού περιοδικού Κλεψύδρα. Το δεύτερο βιβλίο του, το μυθιστόρημα Τη μέρα που πάγωσε ο ποταμός (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018), τιμήθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) και με το κυπριακό Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος.
