O Λεονάρντο Ντα Βίντσι μετά από 500 χρόνια-Ο πίνακας Salvador Mundi και άλλες ιστορίες

Στα πλαίσια των επίσημων εορτασμών για την επέτειο των 500 χρόνων από τον θάνατο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, η ιταλική πρεσβεία στην Κύπρο, σε συνεργασία με την ιστορικὀ τέχνης Μαρία Παφίτη, διοργανώνει τη δεύτερη διάλεξη για φέτος που είναι αφιερωμένη στον διάσημο αναγεννησιακό καλλιτέχνη. Εισηγητής θα είναι ο καθηγητής David Ekserdjian, ένας από τους πιο γνωστούς ιστορικούς τέχνης στον κόσμο. Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στις 2 Δεκεμβρίου 2019, στις 7:15 μ.μ. και θα φιλοξενηθεί από την Τράπεζα Κύπρου στα κεντρικά της γραφεία στη Λευκωσία.

Η εκδήλωση πραγματοποιείται με τη γενναιόδωρη υποστήριξη του Συμβουλίου Τουρισμού Λευκωσίας, της υπεραγοράς AphaMega, του ξενοδοχείου Classic, του Υπουργείου Εξωτερικών και της Βυζαντινολογικής Εταιρείας Κύπρου.

Ο Λεονάρντο da Vinci (15.4.1492-2.5.1519) είναι ο πιο διάσημος καλλιτέχνης όλων των εποχών. Πέθανε πριν από 500 χρόνια και για να τιμήσει τη ζωή και την κληρονομιά του, η Ιταλία και πολλές άλλες χώρες αφιέρωσαν τη φετινή χρονιά στη μνήμη του διοργανώνοντας μια πληθώρα εκθέσεων και εκδηλώσεων που κορυφώνονται αυτό τον καιρό με τη μεγαλύτερη έκθεση που έγινε ποτέ για τον καλλιτέχνη στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι . Η Κύπρος δεν μπορούσε να μη συμμετάσχει στους εορτασμούς για τον διακεκριμένο καλλιτέχνη. Η παρούσα διάλεξη ακολουθεί εκείνη που με μεγάλη επιτυχία πραγματοποήθηκε τον περασμένο Μάιο.

Το εξαιρετικό ταλέντο του Λεονάρντο εμφανίστηκε πολύ νωρίς στη ζωή του. Ως έφηβος μαθήτευσε στο εργαστήριο του Αντρέα Βερρόκιο στη Φλωρεντία και σύντομα εξελίχθηκε όχι μόνο σε έναν λαμπρό καλλιτέχνη που διακρίθηκε στη ζωγραφική, το σχέδιο, τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική, αλλά σε έναν πολυμαθή που διέπρεψε στην επιστήμη, τη μουσική, τα μαθηματικά, τη μηχανική, τη λογοτεχνία, την ανατομία, τη γεωλογία, την αστρονομία, τη βοτανική. Εργάστηκε για τους πιο σημαντικούς μαικήνες της εποχής του, όπως ο Λορέντζο των Μεδίκων, ο δούκας του Μιλάνου Λουδοβίκο Σφόρτζα, ο Πάπας Λέοντας Χ και ο βασιλιάς Φραγκίσκος Ι της Γαλλίας. Η ξεχωριστή και ασυμβίβαστη προσωπικότητα του Λεονάρντο, καθώς και οι εξαιρετικά λεπτομερείς και ενδιαφέροντες πίνακές του, αποπνέουν ένα μυστήριο που από πάντοτε αιχμαλώτιζε το ενδιαφέρον τόσο των μελετητών όσο και του ευρύτερου κοινού.

Η πώληση του πίνακα "Ο Σωτήρας του Κόσμου" στους Christie’s της Νέας Υόρκης το Νοέμβριο του 2017 για 450.312.500 δολάρια έσπασε όλα τα ρεκόρ και απέδειξε πράγματι ότι η τέχνη του Λεονάρντο, που σπάνια εμφανίζεται στην αγορά προς πώληση, εξακολουθεί να είναι η πιο περιζήτητη από όλες. Αναρωτιέται κανείς γιατί; Μήπως επειδή οι πίνακες του Λεονάρντο είναι τα απόλυτα αριστουργήματα; Ή διότι οι συλλέκτες επιδιώκουν να αποκτήσουν ένα κομμάτι της απτής μεγαλοφυίας του Λεονάρντο; Ο καθηγητής David Ekserdjian, κορυφαίος ιστορικός αναγεννησιακής τέχνης στον κόσμο και ένας από λίγους που είχαν το προνόμιο να εξετάσουν τον "Σωτήρα του Κόσμου" καθώς και άλλους πίνακες του Λεονάρντο, θα διηγηθεί τις προσωπικές του ιστορίες για τον ιταλό καλλιτέχνη!

Λεονάρντο ντα Βίντσι (1452-1519), “Ο Σωτήρας του Κόσμου”, λάδι σε ξύλο καρυδιάς, 65.7x45.7 εκ., ζωγραφισμένο γύρω στο 1500. © Christie’s

Σύντομη βιογραφία του καθηγητή David Ekserdjian:
Ο καθηγητής David Ekserdjian είναι ιστορικός τέχνης παγκοσμίου φήμης. Ειδικεύεται στην Αναγεννησιακή τέχνη και κυρίως στους καλλιτέχνες Correggio και Parmigianino, οι οποίοι αποτελούν τα θέματα των δύο μονογραφιών του που κυκλοφόρησαν το 1998 και 2006 αντιστοίχως από τις εκδόσεις του Yale. Είναι επίσης ειδικός στην ιστορία του συλλέγειν, μια ιδιότητα που του επιτρέπει να λειτουργεί ως σύμβουλος σε οίκους δημοπρασιών όπως οι Sotheby's και Christie's, αλλά και διεθνή μουσεία και γκαλερί όπως η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου και η Tate Britain, καθώς και ιδιώτες συλλέκτες.

Η γλυπτική σε μπρούντζο είναι ένας ακόμη από τους τομείς εμπειρογνωμοσύνης του καθηγητή Ekserdjian και αποτέλεσε το θέμα μιας από τις πιο πρόσφατες, από τις πολλές εκθέσεις που έχει σχεδιάσει και επιμεληθεί.

Η έκθεση "Μπρούντζος" της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών του Λονδίνου (συν-επιμελημένη με την Cecilia Treves) ήλκυσε διεθνή αναγνώριση και σχεδόν 250,000 επισκέπτες. Ο κατάλογος της έκθεσης περιγράφηκε από την Wall Street Journal ως "το πιο όμορφο βιβλίο που δημοσιεύθηκε στον κόσμο φέτος", και κέρδισε το βραβείο του Συνδέσμου Πολιτιστικών Επιχειρήσεων για την καλύτερη νέα έκδοση της χρονιάς.

David Patrick Martin Ekserdjian
Φωτογραφημένος από τη Lucy Anne Dickens. C-type colour print, Φεβρουάριος 2001, 14 in. x 14 in. (355 mm x 357 mm)
Αγοράστηκε το 2001 και ανήκει στην κυρίως συλλογή NPG P948 (13)
© Lucy Dickens / National Portrait Gallery, Λονδίνο

Ο καθηγητής Ekserdjian κατείχε την τιμητική έδρα Slade στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης για το 2017-18. Σήμερα παράλληλα με την ακαδημαϊκή του θέση στο Πανεπιστήμιο του Leicester όπου διδάσκει Ιστορία της Τέχνης και του Κινηματογράφου, ο καθηγητής Ekserdjian είναι ένας εκ των δύο διοργανωντών της μεγάλης, επερχόμενης έκθεσης Raphael που θα πραγματοποιηθεί το 2020 στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου με αφορμή την επέτειο των 500 χρόνων από το θάνατο του καλλιτέχνη. Ο καθηγητής Ekserdjian έχει πλούσιο συγγραφικό έργο –βιβλία, άρθρα, κριτικές – και εμφανίζεται συχνά στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο.

Δήλωση του πρέσβη της Ιταλίας στην Κύπρο, κου. Andrea Cavallari
 
Αποτελεί ευχαρίστηση και τιμή για την Πρεσβεία της Ιταλίας η φιλοξενία από μέρους της του καθηγητή David Ekserdjian ως μέρος του προγράμματος των διαλέξεων που διοργανώθηκαν στην Κύπρο σε συνεργασία με την ιστορικό τέχνης Μαρία Παφίτη για να εορταστεί η 500η επέτειος από το θάνατο του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Η ευγνωμοσύνη μου απευθύνεται σε όλους όσοι συνέβαλαν στην πραγματοποίηση αυτού του γεγονότος και ειδικότερα στην Τράπεζα Κύπρου, με την οποία η Πρεσβεία έχει μακρά παράδοση εξαιρετικής συνεργασίας.

Πιστεύω ότι η κληρονομιά του Leonardo da Vinci ξεπερνά τα σύνορα και το χρόνο. Εκτός του ότι είναι ένας λόγος ιδιαίτερης υπερηφάνειας για τους Ιταλούς, η ζωή και τα έργα του έχουν γίνει μέρος της κοινής μας κληρονομιάς που είμαστε ευτυχείς να μοιραστούμε με όσους ενδιαφέρονται για τον πολιτισμό, την επιστήμη και την ανθρωπότητα.

Δήλωση της Iστορικού τέχνης Μαρίας Παφίτη

Η πρόσφατη πώληση του “Σωτήρα του Κόσμου”, ενός πίνακα που ανήκε σε τρεις βασιλείς, στη συνέχεια χάθηκε και ακολούθως ανακαλύφθηκε ξανά περίπου πριν μια δεκαετία, πυροδότησε εκ νέου τις συζητήσεις για την τέχνη του Λεονάρντο. Σύμφωνα με τον Τζιότζιο Βαζάρι, ο οποίος συνέθεσε τη βιογραφία του καλλιτέχνη, ο Λεονάρντο προσήλκυε το ενδιαφέρον, τον θαυμασμό και ενίοτε τον θυμό ή την απέχθεια των συγχρόνων του. Ωστόσο, το ταλέντο και η αριστεία του έργου του ήταν αδιαμφισβήτητα και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, σύμφωνα με τον Βαζάρι, «η απώλεια του Λεονάρντο λύπησε απεριόριστα όσους τον γνώριζαν, γιατί κανείς άλλος από όσους έζησαν δεν έφερε ποτέ τέτοια τιμή στη ζωγραφική».

Οι πίνακες του Λεονάρντο είχαν τη δική τους ταραγμένη ζωή. Μπορεί, για παράδειγμα, κανείς να αναφερθεί στην κλοπή το 1939 από τους Ναζί της «Κυρίας με την Ερμίνα» από την Κρακοβία, στην πώληση του πορτρέτου της Ginevra de 'Benci το 1967 από τον πριγκιπικό οίκο του Lichtenstein στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον για πέντε εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (σημερινή αξία 37.956.640 δολάρια Αμερικής) και στη θρυλική Mona Lisa, η οποία είχε κλαπεί από το Λούβρο το 1911 και ασφαλίστηκε για το παγκόσμιο ρεκόρ των 100 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ (σημερινή αξία 846,532,980 δολάρια Αμερικής) το 1962 για να ταξιδέψει σε εκθέσεις στην Ουάσιγκτον και τη Νέα Υόρκη. Ακόμη και τα ελλείποντα έργα του Λεονάρντο, όπως «H Μάχη των Ανγκιάρι» και «H Λήδα και ο Κύκνος», συνεχίζουν εν τη απουσία τους να απασχολούν τους μελετητές και το ευρύ κοινό. Στις 2 Δεκεμβρίου ο καθηγητής David Ekserdjian θα μοιραστεί μαζί μας τις πολλές και υπέροχες εμπειρίες του γύρω από την τέχνη του αξεπέραστου Λεονάρντο!

Η διάλεξη θα δοθεί στα Αγγλικά. Η είσοδος είναι δωρεάν, χρειάζεται όμως να γίνει προκράτηση θέσεων μέσω της Ιταλικής Πρεσβείας: nicosia.culturale@esteri.it

Εκφράζουμε τις ειλικρινείς μας ευχαριστίες στους ακόλουθους οργανισμούς, των οποίων η πολύτιμη συμβολή έκανε τη διάλεξη δυνατή.