Παλιές και νέες μνήμες στο πλαίσιο φωτογραφικής περιήγησης στην Καλαβασό
14:37 - 16 Μαρτίου 2018
Παλιές μνήμες ζωντάνεψαν και νέες δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια φωτογραφικής περιήγησης, πρόσφατα, στο μεικτό χωριό της Καλαβασού, στην επαρχία Λάρνακας.
Πρόκειται για μια περιήγηση που διοργανώθηκε από νέους ανθρώπους μέσα από το κοινωνικό δίκτυο facebook και η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο σειράς φωτογραφικών περιπάτων που απευθύνονται προς όλους, με στόχο την καταγραφή της ιστορίας, του πολιτισμού, της αρχιτεκτονικής, των γειτονιών της Κύπρου, το συναπάντημα ανθρώπων που θέλουν να γνωρίσουν τον τόπο, να έρθουν σε επαφή, να δημιουργήσουν μαζί νέες μνήμες. Πρόκειται για το Nicosia Photo Walks, το Limassol Unlocked και τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας.
Μια ομάδα από Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους αλλά και ανθρώπους άλλων χωρών με ενδιαφέρον για την ιστορία και τον πολιτισμό της Κύπρου, διάφορων ηλικιών, συναντήθηκε στην πλατεία του χωριού και με οδηγούς την Αντιγόνη Μιχαήλ της ομάδας Nicosia Photo Walks και τους Μάριο Επαμεινώνδα και Σουλεϊμάν Γκελενέρ του Ομίλου Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας φωτογράφησαν τα πλακόστρωτα δρομάκια, την Παναγία την Τητηότισσα, το ελληνοκυπριακό και το τουρκοκυπριακό σχολείο και το τέμενος του χωριού.
Κάποιοι με εξειδικευμένες φωτογραφικές μηχανές, άλλοι απλώς με τα κινητά τους αποθανατίζουν λεπτομέρειες των κτηρίων, τις προσόψεις σπιτιών, τα ανοιξιάτικα λουλούδια. Σταματώντας μπροστά από τον κάθε χώρο οι διοργανωτές μιλούν για την ιστορία, την αρχιτεκτονική, τους κοινούς αγώνες που δόθηκαν στο παρελθόν και την κοινωνική ζωή του χωριού. Την εμπειρία των περιηγητών εμπλουτίζει η κ. Παντελίτσα, η οποία προέρχεται από το χωριό, διηγείται ιστορίες και μύθους αλλά και μεταφέρει την τοπική της γνώση στους επισκέπτες.
Το όνομα του χωριού, Καλαβασός, με σχεδόν πανομοιότυπο όνομα στην τουρκική, Καλβασόν, ήταν προτού αποχωρήσουν οι Τουρκοκύπριοι κατά τη δεκαετία του 1960 ένα από τα 114 τότε μεικτά χωριά της Κύπρου. Το 1970 είχαν μείνει μόλις 48. Στο χωριό η εκκλησία, η Παναγιά της Τητηότισσας, βρίσκεται στο κέντρο του χωριού δίπλα στην πλατεία, κοντά τοποθετείται και το ελληνικό σχολείο. Το τουρκικό σχολείο, το οποίο σήμερα λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο, βρίσκεται λίγο πιο πέρα ενώ το τέμενος ακόμη πιο ψηλά. Οι γειτονιές των Ελληνοκύπριων και των Τουρκοκύπριων είναι διάσπαρτες μέσα στο χωριό.
Στην Καλαβασό, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι έζησαν, εργάστηκαν στα μεταλλεία και διεκδίκησαν μαζί τα δικαιώματά τους στην ιστορική απεργία που έλαβε χώρα τη δεκαετία του 1940.
Απαντώντας σε ερωτήσεις του ΚΥΠΕ για το σκοπό του εγχειρήματος, η Αντιγόνη Μιχαήλ αναφέρει ότι «ουσιαστικά χρησιμοποιούμε την φωτογραφία σαν ένα εργαλείο για να φέρουμε τον κόσμο κοντά και να δώσουμε μια άλλη αφήγηση του κόσμου για την ιστορία που προωθεί την ειρήνη». Η ομάδα έχει ήδη διοργανώσει σειρά περιηγήσεων στη Λευκωσία και ιδιαίτερα στο ιστορικό κέντρο ένθεν και ένθεν του συρματοπλέγματος.
Θέλαμε, προσθέτει, «μια άλλη μορφή της ιστορίας στην πόλη μας μέσα από ένα κοινό ενδιαφέρον. Μετά τις περιηγήσεις οικοδομούμε τη μνήμη μέσα από τις φωτογραφίες που θα αναρτηθούν στα κοινωνικά δίκτυα». «Χρησιμοποιούμε τα κοινωνικά δίκτυα για να καταγραφεί και μια άλλη μορφή ιστορίας όπου Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι είναι μαζί», σημειώνει.
«Είμαι εδώ για να μοιραστώ μέρος των γνώσεων και της εμπειρίας που έχω για μεικτά χωριά γενικότερα», αναφέρει στο ΚΥΠΕ ο Σουλεϊμάν Γκελενέρ από τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας ερωτηθείς σχετικά.
Απαντώντας σε ερώτηση για το τι βρίσκει ιδιαίτερο ο ίδιος στα μεικτά χωριά, σημειώνει ότι του αρέσει να επισκέπτεται μεικτά χωριά γιατί «είναι πολύ πλούσια, με πολιτιστικούς και κοινωνικούς όρους».
Σε ερώτηση για έκθεση που δημοσίευσε ο Όμιλος Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας για τα μεικτά χωριά της Κύπρου και για τα κύρια ευρήματά της, ο κ. Γκελενέρ λέει ότι αυτή επικεντρώθηκε στην παιδεία, την κοινωνική ζωή και τη θρησκευτική ζωή των μεικτών χωριών, πτυχές τις οποίες ο ίδιος βρίσκει ιδιαίτερα σημαντικές.
Απαντώντας σε ερώτηση κατά πόσο ο ίδιος θεωρεί ότι η φωτογραφική περιήγηση στην Καλαβασό αποτελεί σημαντική πρωτοβουλία, σημειώνει ότι «ο,τιδήποτε έχει το στοιχείο της επαφής είναι σημαντικό».
Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να έχουν τη δυνατότητα να δουν τη χώρα τους. Ζούμε σ` αυτό το νησί αλλά τον περισσότερο καιρό δεν έχουμε πολλές πληροφορίες για τον τόπο, λέει. Διευκρινίζει την ίδια ώρα ότι δεν εννοεί την πολιτική πτυχή της ιστορίας. «Η ιστορία μας είναι κάτι πολύ ευρύτερο. Είναι η ιστορία της εκπαίδευσης, η ιστορία των θρησκειών, ακόμη και της αρχιτεκτονικής του νησιού», λέει.
Από την πλευρά του ο Μάριος Επαμεινώνδας εκφράζει την άποψη ότι «είναι σημαντική η διατήρηση της γνώσης, γιατί είναι μια πτυχή σημαντική του παρελθόντος της Κύπρου, η οποία περιέχει και καλές και κακές στιγμές». Αυτή η γνώση, λέει, «μας κάνει πιο συνειδητοποιημένους ως προς το ποιοι είμαστε και μπορεί να μας βοηθήσει και στις επιλογές που θα κάνουμε για το μέλλον».
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στο παρελθόν του χωριού με τα μεταλλεία, σημειώνοντας ότι «αυτό δίνει και μια πτυχή της κοινότητας που είναι κοινή και σε άλλα χωριά της Κύπρου». Ταυτόχρονα, προσθέτει, «δίνει και μια πτυχή της διακοινοτικής ζωής και συνεργασίας μέσα από τους εργατικούς αγώνες».
Σύμφωνα με τον ίδιο δείχνει επίσης την αλλαγή, ότι η κοινότητα μετατρέπεται σε κάτι άλλο. Σήμερα, προσθέτει, «είναι μια ζωντανή κοινότητα με αγροτουριστικά καταλύματα και μπαίνει στη νέα εποχή».
Σε ερώτηση αν ο ίδιος πιστεύει ότι τέτοιου είδους περιηγήσεις είναι σημαντικές, απαντά καταφατικά. «Από τη μια φέρνουμε μνήμες του παρελθόντος και ταυτόχρονα δημιουργούμε νέες εμπειρίες σε νέα παιδιά οι οποίες τους κάνουν να συνειδητοποιήσουν το κοινό τους παρόν έστω και ισχύοντος του παρόντος διαχωρισμού», αναφέρει. Προσθέτει ότι «αυτή η περιήγηση θα είναι στο μέλλον μια μνήμη για αυτούς που συμμετείχαν».
Σήμερα, λέει, «είχαμε και συμμετέχοντες που δεν είναι από την Κύπρο», σημειώνοντας ότι «αυτή είναι η σύγχρονη Κύπρος, είναι οι παραδοσιακές κοινότητες της Κύπρου και οι νέες κοινότητες, που φτιάχνουν την Κύπρο του παρόντος και του μέλλοντος».
Πρόκειται για μια περιήγηση που διοργανώθηκε από νέους ανθρώπους μέσα από το κοινωνικό δίκτυο facebook και η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο σειράς φωτογραφικών περιπάτων που απευθύνονται προς όλους, με στόχο την καταγραφή της ιστορίας, του πολιτισμού, της αρχιτεκτονικής, των γειτονιών της Κύπρου, το συναπάντημα ανθρώπων που θέλουν να γνωρίσουν τον τόπο, να έρθουν σε επαφή, να δημιουργήσουν μαζί νέες μνήμες. Πρόκειται για το Nicosia Photo Walks, το Limassol Unlocked και τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας.
Μια ομάδα από Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους αλλά και ανθρώπους άλλων χωρών με ενδιαφέρον για την ιστορία και τον πολιτισμό της Κύπρου, διάφορων ηλικιών, συναντήθηκε στην πλατεία του χωριού και με οδηγούς την Αντιγόνη Μιχαήλ της ομάδας Nicosia Photo Walks και τους Μάριο Επαμεινώνδα και Σουλεϊμάν Γκελενέρ του Ομίλου Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας φωτογράφησαν τα πλακόστρωτα δρομάκια, την Παναγία την Τητηότισσα, το ελληνοκυπριακό και το τουρκοκυπριακό σχολείο και το τέμενος του χωριού.
Κάποιοι με εξειδικευμένες φωτογραφικές μηχανές, άλλοι απλώς με τα κινητά τους αποθανατίζουν λεπτομέρειες των κτηρίων, τις προσόψεις σπιτιών, τα ανοιξιάτικα λουλούδια. Σταματώντας μπροστά από τον κάθε χώρο οι διοργανωτές μιλούν για την ιστορία, την αρχιτεκτονική, τους κοινούς αγώνες που δόθηκαν στο παρελθόν και την κοινωνική ζωή του χωριού. Την εμπειρία των περιηγητών εμπλουτίζει η κ. Παντελίτσα, η οποία προέρχεται από το χωριό, διηγείται ιστορίες και μύθους αλλά και μεταφέρει την τοπική της γνώση στους επισκέπτες.
Το όνομα του χωριού, Καλαβασός, με σχεδόν πανομοιότυπο όνομα στην τουρκική, Καλβασόν, ήταν προτού αποχωρήσουν οι Τουρκοκύπριοι κατά τη δεκαετία του 1960 ένα από τα 114 τότε μεικτά χωριά της Κύπρου. Το 1970 είχαν μείνει μόλις 48. Στο χωριό η εκκλησία, η Παναγιά της Τητηότισσας, βρίσκεται στο κέντρο του χωριού δίπλα στην πλατεία, κοντά τοποθετείται και το ελληνικό σχολείο. Το τουρκικό σχολείο, το οποίο σήμερα λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο, βρίσκεται λίγο πιο πέρα ενώ το τέμενος ακόμη πιο ψηλά. Οι γειτονιές των Ελληνοκύπριων και των Τουρκοκύπριων είναι διάσπαρτες μέσα στο χωριό.
Στην Καλαβασό, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι έζησαν, εργάστηκαν στα μεταλλεία και διεκδίκησαν μαζί τα δικαιώματά τους στην ιστορική απεργία που έλαβε χώρα τη δεκαετία του 1940.
Απαντώντας σε ερωτήσεις του ΚΥΠΕ για το σκοπό του εγχειρήματος, η Αντιγόνη Μιχαήλ αναφέρει ότι «ουσιαστικά χρησιμοποιούμε την φωτογραφία σαν ένα εργαλείο για να φέρουμε τον κόσμο κοντά και να δώσουμε μια άλλη αφήγηση του κόσμου για την ιστορία που προωθεί την ειρήνη». Η ομάδα έχει ήδη διοργανώσει σειρά περιηγήσεων στη Λευκωσία και ιδιαίτερα στο ιστορικό κέντρο ένθεν και ένθεν του συρματοπλέγματος.
Θέλαμε, προσθέτει, «μια άλλη μορφή της ιστορίας στην πόλη μας μέσα από ένα κοινό ενδιαφέρον. Μετά τις περιηγήσεις οικοδομούμε τη μνήμη μέσα από τις φωτογραφίες που θα αναρτηθούν στα κοινωνικά δίκτυα». «Χρησιμοποιούμε τα κοινωνικά δίκτυα για να καταγραφεί και μια άλλη μορφή ιστορίας όπου Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι είναι μαζί», σημειώνει.
«Είμαι εδώ για να μοιραστώ μέρος των γνώσεων και της εμπειρίας που έχω για μεικτά χωριά γενικότερα», αναφέρει στο ΚΥΠΕ ο Σουλεϊμάν Γκελενέρ από τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας ερωτηθείς σχετικά.
Απαντώντας σε ερώτηση για το τι βρίσκει ιδιαίτερο ο ίδιος στα μεικτά χωριά, σημειώνει ότι του αρέσει να επισκέπτεται μεικτά χωριά γιατί «είναι πολύ πλούσια, με πολιτιστικούς και κοινωνικούς όρους».
Σε ερώτηση για έκθεση που δημοσίευσε ο Όμιλος Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας για τα μεικτά χωριά της Κύπρου και για τα κύρια ευρήματά της, ο κ. Γκελενέρ λέει ότι αυτή επικεντρώθηκε στην παιδεία, την κοινωνική ζωή και τη θρησκευτική ζωή των μεικτών χωριών, πτυχές τις οποίες ο ίδιος βρίσκει ιδιαίτερα σημαντικές.
Απαντώντας σε ερώτηση κατά πόσο ο ίδιος θεωρεί ότι η φωτογραφική περιήγηση στην Καλαβασό αποτελεί σημαντική πρωτοβουλία, σημειώνει ότι «ο,τιδήποτε έχει το στοιχείο της επαφής είναι σημαντικό».
Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να έχουν τη δυνατότητα να δουν τη χώρα τους. Ζούμε σ` αυτό το νησί αλλά τον περισσότερο καιρό δεν έχουμε πολλές πληροφορίες για τον τόπο, λέει. Διευκρινίζει την ίδια ώρα ότι δεν εννοεί την πολιτική πτυχή της ιστορίας. «Η ιστορία μας είναι κάτι πολύ ευρύτερο. Είναι η ιστορία της εκπαίδευσης, η ιστορία των θρησκειών, ακόμη και της αρχιτεκτονικής του νησιού», λέει.
Από την πλευρά του ο Μάριος Επαμεινώνδας εκφράζει την άποψη ότι «είναι σημαντική η διατήρηση της γνώσης, γιατί είναι μια πτυχή σημαντική του παρελθόντος της Κύπρου, η οποία περιέχει και καλές και κακές στιγμές». Αυτή η γνώση, λέει, «μας κάνει πιο συνειδητοποιημένους ως προς το ποιοι είμαστε και μπορεί να μας βοηθήσει και στις επιλογές που θα κάνουμε για το μέλλον».
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στο παρελθόν του χωριού με τα μεταλλεία, σημειώνοντας ότι «αυτό δίνει και μια πτυχή της κοινότητας που είναι κοινή και σε άλλα χωριά της Κύπρου». Ταυτόχρονα, προσθέτει, «δίνει και μια πτυχή της διακοινοτικής ζωής και συνεργασίας μέσα από τους εργατικούς αγώνες».
Σύμφωνα με τον ίδιο δείχνει επίσης την αλλαγή, ότι η κοινότητα μετατρέπεται σε κάτι άλλο. Σήμερα, προσθέτει, «είναι μια ζωντανή κοινότητα με αγροτουριστικά καταλύματα και μπαίνει στη νέα εποχή».
Σε ερώτηση αν ο ίδιος πιστεύει ότι τέτοιου είδους περιηγήσεις είναι σημαντικές, απαντά καταφατικά. «Από τη μια φέρνουμε μνήμες του παρελθόντος και ταυτόχρονα δημιουργούμε νέες εμπειρίες σε νέα παιδιά οι οποίες τους κάνουν να συνειδητοποιήσουν το κοινό τους παρόν έστω και ισχύοντος του παρόντος διαχωρισμού», αναφέρει. Προσθέτει ότι «αυτή η περιήγηση θα είναι στο μέλλον μια μνήμη για αυτούς που συμμετείχαν».
Σήμερα, λέει, «είχαμε και συμμετέχοντες που δεν είναι από την Κύπρο», σημειώνοντας ότι «αυτή είναι η σύγχρονη Κύπρος, είναι οι παραδοσιακές κοινότητες της Κύπρου και οι νέες κοινότητες, που φτιάχνουν την Κύπρο του παρόντος και του μέλλοντος».
