Η σχέση του Σαίξπηρ με την Κλασική και Σύγχρονη Ελλάδα
11:17 - 24 Οκτωβρίου 2016
Λογοτεχνικά "δάνεια" από τους Έλληνες αρχαίους τραγικούς αλλά όχι και "αντιδάνεια" -ενσωματωμένα από τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, αποτελούν τα περισσότερα έργα του Βρετανού δραματουργού Ουίλιαμ Σαίξπηρ.
Γιατί ..μπορεί "η επιρροή της ελληνικής τραγωδίας στη λογοτεχνία της αναγέννησης να υπήρξε καταλυτική", μπορεί ανάμεσα στον Πλούταρχο και τον Σαίξπηρ να υπάρχει "όχι απλώς επιρροή αλλά σχεδόν ...συνεργασία στη γραφή παρά τα 1.000 χρόνια που τους χωρίζουν" -όπως έλεγαν στο διεθνές συμπόσιο για τη "Σχέση του Σαίξπηρ με την κλασσική και τη σύγχρονη Ελλάδα" Έλληνες και ξένοι "Σαιξπηρο-λόγοι"- μελετητές, οι ίδιοι όμως -και κυρίως οι Έλληνες συνάδελφοί τους- ισχυρίστηκαν κατηγορηματικά πως "το έργο του Σαίξπηρ δεν μπόρεσε ποτέ να πάρει την ...ελληνική ιθαγένεια και να ενσωματωθεί πλήρως με τη ελληνική κουλτούρα".
Προϊόντα λογοτεχνικού τουρισμού ανά τους αιώνες και ανά την Ευρώπη, "αντιγραφές" έργων των αρχαίων τραγικών που έφτασαν στον ελισαβετιανό βάρδο 15 αιώνες αργότερα ως κειμενικά σπαράγματα (μέσω των "Βίων" του Πλουτάρχου και αργότερα των έργων του Σενέκα και άλλων λατίνων συγγραφέων της λογοτεχνίας της αναγέννησης), ορισμένα έργα του Σαίξπηρ ("Ρωμαίος και Ιουλιέτα", "Κοριολανός", "Τίμων ο Αθηναίος", "Άμλετ", "Τρικυμία" κ.ά.) φέρουν -αυτούσια σε ορισμένες περιπτώσεις- αποσπάσματα έργων των αρχαίων τραγικών, αλλά και "κάτι από το έργο και τον πολιτισμό και την εποχή που τα δημιούργησε".
Παρ' όλα αυτά, το νεότερο ελληνικό θέατρο των δυο τελευταίων αιώνων δεν κατάφερε να ενσωματώσει σκηνικά την "αγγλικότητα" του Σαίξπηρ. Οι Έλληνες θεατράνθρωποι και το κοινό είναι κυτταρικά πιο κοντά στον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη παρά στον ..."ξένο, βόρειο, Ελισαβετιανό βάρδο". Και ...δεν είναι μόνο η συνέχεια της γλώσσας που τους συνδέει με τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, αλλά η συν-βίωση της ίδιας φύσης, γεωγραφίας, του ίδιου ήλιου και κλιματολογικών επιρροών με τους ποιητικούς προγόνους τους. Δεν είναι τυχαίο, ότι η διαφορετική αίσθηση του χιούμορ που επικρατεί -ανέκαθεν- στη ..Γηραιά Αλβιώνα δεν επέτρεψε ποτέ το ανέβασμα λ.χ έργου του Αριστοφάνη στην Ιρλανδία.
Τα παραπάνω δεν υποβαθμίζουν βεβαίως τη μέγιστη συμβολή του Βρετανού βάρδου στη διεθνή δραματουργία, το φιλοσοφικό, φιλολογικό, θεατρολογικό μεγαλείο των έργων του και την ανάγκη και των Ελλήνων θεατραναθρώπων να επιστρέφουν πάντα στο έργο του Σαίξπηρ, να επιχειρούν νέες θεατρικές μεταφράσεις και προσαρμογές του στα νέα χρονολογικά αλλά και κοινωνιολογικά δεδομένα, και να συμπεριλαμβάνουν (ιδιώτες και κρατικές σκηνές) συνεχώς έργα του στο ρεπερτόριό τους.
"Η σχέση του Σαίξπηρ με την Κλασική και Σύγχρονη Ελλάδα" ήταν το θέμα του Διεθνούς συμποσίου, που διοργάνωσε το Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, με την ευκαιρία της επετείου των 400 χρόνων από τον θάνατο του μεγάλου ποιητή και δραματουργού Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (1616-2016).
Στο κατάμεστο (κυρίως από φοιτητές του τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ) αμφιθέατρο του Τελλογλείου ιδρύματος του ΑΠΘ μετείχαν με εισηγήσεις τους (στην αγγλική γλώσσα και με απευθείας μετάφραση που "προσέφεραν" στο μεγαλύτερο μέρος του συμποσίου οι απόφοιτοι του διατμηματικού προγράμματος σπουδών διερμηνείας και μετάφρασης του ΑΠΘ), σημαντικοί ξένοι μελετητές από τα πανεπιστήμια του Γιορκ (Βρετανία), του Μονπελιέ, της Βιρτζίνια κ.α, αλλά και Έλληνες συνάδελφοι τους (Τίνα Κροντήρη:"Οι σαιξπηρικές παραστάσεις του Κάρολου Κουν: Προβλήματα στην πολιτιστική ενσωμάτωση του βάρδου", Διονύσης Καψάλης "Δοκιμάζοντας τον ήχο των λέξεων: "μεταφράζοντας τον Σαίξπηρ", Δήμητρα Δεληπαναγιώτη: "Η απεικόνιση-κατασκευή της θηλυκότητας στις ελληνικές μεταφράσεις των έργων του Σαίξπηρ") καθώς και οι καλλιτεχνικοί διευθυντές του Εθνικού Θέατρου Στάθης Λιβαθηνός και του ΚΘΒΕ, Γιάννης Αναστασάκης (όπως αναφέρθηκε σε εκτενή εισήγηση του -συνοδεία βίντεο αποσπασμάτων από "σαιξπηρικές" παραστάσεις του ΚΘΒΕ, η δεύτερη κρατική σκηνή παρουσίασε στα 55 χρόνια από την ίδρυσή της συνολικά 29 παραστάσεις Σαιξπηρικών έργων -μία ανά διετία με ..."επικρατέστερα" έργα τον "Άμλετ" που σκηνοθετήθηκε και στα τρία ανεβάσματά του από ξένους σκηνοθέτες, τον "Οθέλο", και τον "Βασιλιά Ληρ").
ΑΠΕ-ΜΠΕ/Β.Χαρισοπούλου
