Rony Oren - Φτιάξτε εύκολα κινούμενα σχέδια από το σπίτι σας
15:01 - 17 Δεκεμβρίου 2015
Έχει δημιουργήσει με πλαστελίνη 500 και πλέον μικρού μήκους ταινίες κινουμένων σχεδίων και πέντε σειρές για τη μικρή οθόνη, οι οποίες μεταδίδονται σε μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια όπως το BBC, το Disney Channel, το ZDF και άλλα. Ανάμεσα σε αυτά είναι τα Grabbit the Rabbit, Tales of a Wise King, The Egg, Foxy Fables. Ο Rony Oren, animator (ανιματέρ, δημιουργός ταινιών κινουμένων σχεδίων) και καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών της Ιερουσαλήμ (Bezalel Academy of Fine Arts & Design), έχει γράψει και εικονογραφήσει πολλά βιβλία, ενώ μοιράζεται τα μυστικά της τεχνικής του ανά τον κόσμο μέσω εργαστηρίων. Κάπως έτσι βρέθηκε πρόσφατα και στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου, όπου το εργαστήρι του παρακολούθησαν φοιτητές, καλλιτέχνες, θεραπευτές. «Άρχισα με την πλαστελίνη σε πολύ νεαρή ηλικία, μετά τη θητεία μου στον στρατό. Ήξερα ότι ήθελα να γίνω ανιματέρ, γιατί συνδυάζει πολλά πράγματα μαζί. Σεναριογραφία, σκηνοθεσία, σχέδιο και ό,τι άλλο σχετίζεται με τη δημιουργία μιας ταινίας. Με τα κινούμενα σχέδια (σ.σ. ασχολείται με φιγούρες πλαστελίνης) μπορεί κανείς να επικοινωνήσει με μικρούς και μεγάλους, με άντρες και γυναίκες, με ανθρώπους από διαφορετικές κουλτούρες, οπουδήποτε στον κόσμο. Όλοι αγαπούν τα κινούμενα σχέδια. Είναι ένα πολύ επικοινωνιακό μέσο», ανέφερε ο Rony Oren στον «Ρεπόρτερ».
Γιατί πλαστελίνη;
Είναι συναρπαστικό να δουλεύεις με πλαστελίνη, διότι σου δίνει αμέσως αποτελέσματα. Δεν είναι… απειλητικό υλικό, δεν έχει μνήμη. Κάποτε γινόμαστε τελειομανείς. Για παράδειγμα, αν δεν ζωγραφίζουμε τέλεια σχέδια, δεν τολμούμε να ζωγραφίσουμε, φοβόμαστε. Όταν κάνεις κάποιες γραμμές στο χαρτί είναι δύσκολο να τις σβήσεις εντελώς και να έχεις μια καθαρή επιφάνεια και πάλι. Την πλαστελίνη τη σφίγγεις στο χέρι και διαλύεις το σχήμα που έφτιαξες. Δεν έχει μνήμη, δεν υπάρχει ίχνος από την αποτυχία σου. Έτσι το υλικό από μόνο του είναι πολύ φιλικό και, παράλληλα, υπάρχει σε πολλά χρώματα, είναι φθηνό, το βρίσκεις παντού και βέβαια είναι πολύ εύκολο να δουλέψεις με αυτό. Έχει υφή, το αγγίζεις, το νιώθεις με όλες σου τις αισθήσεις.
Πώς δουλεύετε;
Δουλεύω πολύ μινιμαλιστικά. Οι ανιματέρ κάνουν πολλές φορές τα πράγματα πολύπλοκα. Αντίθετα, εγώ προσπαθώ να δίνω μια μινιμαλιστική άποψη στις φιγούρες, στις ιστορίες, στη σκηνοθεσία. Και στα εργαστήρια για παιδιά μοιράζομαι μαζί τους ένα μινιμαλιστικό τρόπο να δημιουργούν πράγματα. Τους διδάσκω ότι κάθε πολύπλοκη κατασκευή αποτελείται στην ουσία από πολύ απλά και βασικά πράγματα. Με αυτό τον τρόπο ξεπερνούν τον φόβο για δημιουργία, καταλαβαίνουν ότι μπορούν να φτιάξουν κάτι πολύπλοκο, γιατί αποτελείται από απλά μέρη. Αμέσως έχουν συναρπαστικά αποτελέσματα και έχουν την εμπειρία της επιτυχίας. Στην αρχή δουλεύουν με τις δικές μου οδηγίες και μετά με τις ίδιες οδηγίες δημιουργούν τον δικό τους κόσμο και μπορούν να φτάσουν μέχρι εκεί που τους οδηγεί η φαντασία τους.
Άρα, είναι εξελικτικός ο τρόπος που δημιουργείτε;
Κάπως έτσι, ναι. Αρχίζουμε με τη δημιουργία ενός χαρακτήρα και μετά ενός αντικειμένου που να σχετίζεται με τον χαρακτήρα. Ακολούθως, φτιάχνουμε ακόμα ένα χαρακτήρα, τη σχέση μεταξύ τους και την πλοκή της ιστορίας. Έτσι προχωράμε βήμα με βήμα, από τον χαρακτήρα στον περίγυρο, στις συσχετίσεις, στην ιστορία. Με αυτό τον τρόπο, τα παιδιά κατανοούν τη διαδικασία και την εφαρμόζουν αμέσως. Και αυτό είναι χρήσιμο εργαλείο για πολλά πράγματα. Αυτή η μέθοδος δουλεύει πάρα πολύ καλά για παιδιά με ειδικές ανάγκες και παιδιά με προβλήματα αυτοσυγκέντρωσης. Παιδιά που δεν μπορούν να μείνουν ακίνητα για πέντε λεπτά, μπορούν να ασχολούνται με την πλαστελίνη για ώρες.
Τι χρειάζεται για να γίνει ένα κινούμενο σχέδιο;
Τα κινούμενα σχέδια έχουν πολλή δουλειά. Με την πλαστελίνη, όμως, υπάρχει ο λιγότερος κόπος. Με την πλαστελίνη κάνεις μια κίνηση, την φωτογραφίζεις, νέα κίνηση, την φωτογραφίζεις κ.ο.κ. Είναι κάτι που με τη σημερινή τεχνολογία όλοι μπορούν εύκολα να κάνουν, ακόμα και με το κινητό. Μπορείς πολύ απλά, στην άκρη ενός τραπεζιού, να δημιουργήσεις το στούντιό σου και να φτιάχνεις τις ταινίες σου. Αυτό που ίσως δεν είναι τόσο εύκολο, είναι να δημιουργήσεις την κίνηση. Διότι, για να δημιουργήσεις κίνηση στους χαρακτήρες, πρέπει να κατανοείς πώς γίνεται η κίνηση στα διάφορα όντα, πώς εκφράζονται για παράδειγμα, τι είναι αυτό που κάνει τον βάτραχο βάτραχο, ποιο είναι το σχήμα του, πώς είναι το βλέμμα του, οι κινήσεις που τον κάνουν να ξεχωρίζει.
Και το θέμα είναι να ενεργοποιηθεί η δημιουργικότητα, έτσι δεν είναι;
Ακριβώς. Και συχνά το εκπαιδευτικό σύστημα μπλοκάρει τη δημιουργικότητα, επεμβαίνοντας ή αντιδρώντας έντονα στις δημιουργίες των παιδιών. Για παράδειγμα, εκφράζοντας έντονο θαυμασμό για μια δημιουργία ενός παιδιού, το παιδί αρχίζει να προσπαθεί να μας ευχαριστήσει, εγκαταλείποντας τη δική του προσωπική ροή δημιουργικότητας. Το σημαντικό είναι να μην επηρεάζουμε τη δημιουργικότητα των παιδιών. Μεγαλώνοντας, φοβόμαστε τη σύγκριση, φοβόμαστε τη δημιουργικότητα και τις αντιδράσεις των άλλων. Όταν ένα παιδί παίζει και δημιουργεί, δεν συγκρίνει τίποτε, είναι απλώς εκεί. Εμείς οι ενήλικες, συγκρίνουμε τα πάντα με τα πάντα και πιστεύουμε ότι κάποιος κάνει κάτι καλύτερα από εμάς, και αφού το κάνει καλύτερα, γιατί να το κάνουμε εμείς.
Συνεπώς, τι πρέπει να μην κάνουμε ώστε να μην μπλοκάρουμε τη δημιουργικότητα τη δική μας αλλά και των άλλων;
Κοιτάξτε τη χαρά στα παιδιά που δημιουργούν. Γιατί να μην έχουμε αυτή τη χαρά; Τη στιγμή που σταματάς να δημιουργείς και να μαθαίνεις, είσαι κατά κάποιο τρόπο νεκρός. Εμείς, ως εκπαιδευτές, πρέπει να δίνουμε στα παιδιά το σωστό περιβάλλον για να δημιουργούν και να παρεμβαίνουμε μόνο με διακριτικό τρόπο για να τους δείχνουμε νέα πράγματα. Τη στιγμή που θα κάνεις μια παρατήρηση, θα πρέπει να λειτουργήσεις έξυπνα, ώστε να μην είναι καταστροφική η αντίδρασή σου. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τα παιδιά, αλλά και για φοιτητές ή οποιονδήποτε άλλο έχεις μαθητή. Μπλοκάρουμε οι ίδιοι τη δημιουργικότητά μας. Σμίγουμε το μέλλον, τη σκέψη ότι «το έργο μου δεν θα είναι αρκετά καλό, θα έχω άσχημη ανταπόκριση», με τη δημιουργία που λαμβάνει χώρα στο τώρα. Και αυτό ισχύει για όλα. Είμαστε στο παρελθόν και το μέλλον, αλλά όχι στο τώρα.
Γιατί πλαστελίνη;
Είναι συναρπαστικό να δουλεύεις με πλαστελίνη, διότι σου δίνει αμέσως αποτελέσματα. Δεν είναι… απειλητικό υλικό, δεν έχει μνήμη. Κάποτε γινόμαστε τελειομανείς. Για παράδειγμα, αν δεν ζωγραφίζουμε τέλεια σχέδια, δεν τολμούμε να ζωγραφίσουμε, φοβόμαστε. Όταν κάνεις κάποιες γραμμές στο χαρτί είναι δύσκολο να τις σβήσεις εντελώς και να έχεις μια καθαρή επιφάνεια και πάλι. Την πλαστελίνη τη σφίγγεις στο χέρι και διαλύεις το σχήμα που έφτιαξες. Δεν έχει μνήμη, δεν υπάρχει ίχνος από την αποτυχία σου. Έτσι το υλικό από μόνο του είναι πολύ φιλικό και, παράλληλα, υπάρχει σε πολλά χρώματα, είναι φθηνό, το βρίσκεις παντού και βέβαια είναι πολύ εύκολο να δουλέψεις με αυτό. Έχει υφή, το αγγίζεις, το νιώθεις με όλες σου τις αισθήσεις.
Πώς δουλεύετε;
Δουλεύω πολύ μινιμαλιστικά. Οι ανιματέρ κάνουν πολλές φορές τα πράγματα πολύπλοκα. Αντίθετα, εγώ προσπαθώ να δίνω μια μινιμαλιστική άποψη στις φιγούρες, στις ιστορίες, στη σκηνοθεσία. Και στα εργαστήρια για παιδιά μοιράζομαι μαζί τους ένα μινιμαλιστικό τρόπο να δημιουργούν πράγματα. Τους διδάσκω ότι κάθε πολύπλοκη κατασκευή αποτελείται στην ουσία από πολύ απλά και βασικά πράγματα. Με αυτό τον τρόπο ξεπερνούν τον φόβο για δημιουργία, καταλαβαίνουν ότι μπορούν να φτιάξουν κάτι πολύπλοκο, γιατί αποτελείται από απλά μέρη. Αμέσως έχουν συναρπαστικά αποτελέσματα και έχουν την εμπειρία της επιτυχίας. Στην αρχή δουλεύουν με τις δικές μου οδηγίες και μετά με τις ίδιες οδηγίες δημιουργούν τον δικό τους κόσμο και μπορούν να φτάσουν μέχρι εκεί που τους οδηγεί η φαντασία τους.
Άρα, είναι εξελικτικός ο τρόπος που δημιουργείτε;
Κάπως έτσι, ναι. Αρχίζουμε με τη δημιουργία ενός χαρακτήρα και μετά ενός αντικειμένου που να σχετίζεται με τον χαρακτήρα. Ακολούθως, φτιάχνουμε ακόμα ένα χαρακτήρα, τη σχέση μεταξύ τους και την πλοκή της ιστορίας. Έτσι προχωράμε βήμα με βήμα, από τον χαρακτήρα στον περίγυρο, στις συσχετίσεις, στην ιστορία. Με αυτό τον τρόπο, τα παιδιά κατανοούν τη διαδικασία και την εφαρμόζουν αμέσως. Και αυτό είναι χρήσιμο εργαλείο για πολλά πράγματα. Αυτή η μέθοδος δουλεύει πάρα πολύ καλά για παιδιά με ειδικές ανάγκες και παιδιά με προβλήματα αυτοσυγκέντρωσης. Παιδιά που δεν μπορούν να μείνουν ακίνητα για πέντε λεπτά, μπορούν να ασχολούνται με την πλαστελίνη για ώρες.
Τι χρειάζεται για να γίνει ένα κινούμενο σχέδιο;
Τα κινούμενα σχέδια έχουν πολλή δουλειά. Με την πλαστελίνη, όμως, υπάρχει ο λιγότερος κόπος. Με την πλαστελίνη κάνεις μια κίνηση, την φωτογραφίζεις, νέα κίνηση, την φωτογραφίζεις κ.ο.κ. Είναι κάτι που με τη σημερινή τεχνολογία όλοι μπορούν εύκολα να κάνουν, ακόμα και με το κινητό. Μπορείς πολύ απλά, στην άκρη ενός τραπεζιού, να δημιουργήσεις το στούντιό σου και να φτιάχνεις τις ταινίες σου. Αυτό που ίσως δεν είναι τόσο εύκολο, είναι να δημιουργήσεις την κίνηση. Διότι, για να δημιουργήσεις κίνηση στους χαρακτήρες, πρέπει να κατανοείς πώς γίνεται η κίνηση στα διάφορα όντα, πώς εκφράζονται για παράδειγμα, τι είναι αυτό που κάνει τον βάτραχο βάτραχο, ποιο είναι το σχήμα του, πώς είναι το βλέμμα του, οι κινήσεις που τον κάνουν να ξεχωρίζει.
Και το θέμα είναι να ενεργοποιηθεί η δημιουργικότητα, έτσι δεν είναι;
Ακριβώς. Και συχνά το εκπαιδευτικό σύστημα μπλοκάρει τη δημιουργικότητα, επεμβαίνοντας ή αντιδρώντας έντονα στις δημιουργίες των παιδιών. Για παράδειγμα, εκφράζοντας έντονο θαυμασμό για μια δημιουργία ενός παιδιού, το παιδί αρχίζει να προσπαθεί να μας ευχαριστήσει, εγκαταλείποντας τη δική του προσωπική ροή δημιουργικότητας. Το σημαντικό είναι να μην επηρεάζουμε τη δημιουργικότητα των παιδιών. Μεγαλώνοντας, φοβόμαστε τη σύγκριση, φοβόμαστε τη δημιουργικότητα και τις αντιδράσεις των άλλων. Όταν ένα παιδί παίζει και δημιουργεί, δεν συγκρίνει τίποτε, είναι απλώς εκεί. Εμείς οι ενήλικες, συγκρίνουμε τα πάντα με τα πάντα και πιστεύουμε ότι κάποιος κάνει κάτι καλύτερα από εμάς, και αφού το κάνει καλύτερα, γιατί να το κάνουμε εμείς.
Συνεπώς, τι πρέπει να μην κάνουμε ώστε να μην μπλοκάρουμε τη δημιουργικότητα τη δική μας αλλά και των άλλων;
Κοιτάξτε τη χαρά στα παιδιά που δημιουργούν. Γιατί να μην έχουμε αυτή τη χαρά; Τη στιγμή που σταματάς να δημιουργείς και να μαθαίνεις, είσαι κατά κάποιο τρόπο νεκρός. Εμείς, ως εκπαιδευτές, πρέπει να δίνουμε στα παιδιά το σωστό περιβάλλον για να δημιουργούν και να παρεμβαίνουμε μόνο με διακριτικό τρόπο για να τους δείχνουμε νέα πράγματα. Τη στιγμή που θα κάνεις μια παρατήρηση, θα πρέπει να λειτουργήσεις έξυπνα, ώστε να μην είναι καταστροφική η αντίδρασή σου. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τα παιδιά, αλλά και για φοιτητές ή οποιονδήποτε άλλο έχεις μαθητή. Μπλοκάρουμε οι ίδιοι τη δημιουργικότητά μας. Σμίγουμε το μέλλον, τη σκέψη ότι «το έργο μου δεν θα είναι αρκετά καλό, θα έχω άσχημη ανταπόκριση», με τη δημιουργία που λαμβάνει χώρα στο τώρα. Και αυτό ισχύει για όλα. Είμαστε στο παρελθόν και το μέλλον, αλλά όχι στο τώρα.
«Η ειρήνη ξεκινά από εμάς»
Ο Rony Oren κατάγεται από ένα ανήσυχο μέρος του κόσμου, το Ισραήλ, και θα περίμενε κανείς ότι η πολιτική θα εισχωρούσε στα έργα του. «Σε πολλά από τα επεισόδια των σειρών υπάρχει το θέμα της ειρήνης μεταξύ των ανθρώπων και της εσωτερικής ειρήνης, αλλά δεν παρουσιάζεται ως πολιτικό θέμα. Η ειρήνη ξεκινά από εμάς. Τα περισσότερα άσχημα πράγματα που συμβαίνουν στον κόσμο οφείλονται στην εσωτερική αναταραχή του ανθρώπου, η οποία εξωτερικεύεται. Τη στιγμή που εμείς θα είμαστε σε γαλήνια κατάσταση, αμέσως θα το εκπέμψουμε και θα επηρεάσουμε τους γύρω μας. Άρα, πρώτα απ’ όλα πρέπει να έχουμε γαλήνη μέσα μας και να είμαστε πολύ πιο ανεκτικοί στον ίδιο μας τον εαυτό και στους ανθρώπους που είναι γύρω μας», πρόσθεσε. Η εσωτερική γαλήνη, συνέχισε, πρέπει να έρχεται πρώτη και ακολούθως η γαλήνη στην οικογένειά μας και μετά στους γύρω μας. «Σε μερικά από τα επεισόδια, ασχολούμαι με αυτό το θέμα», συμπλήρωσε.
Σημειώνεται, τέλος, ότι τον Rony Oren ενδιαφέρει και η παράδοση. Στις δικές του ιστορίες, η σοφία που διασώζεται διά μέσου των αιώνων σε πολλά μέρη του κόσμου παίρνει νέα πνοή, κάποτε και νέα μορφή, ώστε να φτάσει με νέο τρόπο πια και στον σημερινό άνθρωπο.
Ο Rony Oren κατάγεται από ένα ανήσυχο μέρος του κόσμου, το Ισραήλ, και θα περίμενε κανείς ότι η πολιτική θα εισχωρούσε στα έργα του. «Σε πολλά από τα επεισόδια των σειρών υπάρχει το θέμα της ειρήνης μεταξύ των ανθρώπων και της εσωτερικής ειρήνης, αλλά δεν παρουσιάζεται ως πολιτικό θέμα. Η ειρήνη ξεκινά από εμάς. Τα περισσότερα άσχημα πράγματα που συμβαίνουν στον κόσμο οφείλονται στην εσωτερική αναταραχή του ανθρώπου, η οποία εξωτερικεύεται. Τη στιγμή που εμείς θα είμαστε σε γαλήνια κατάσταση, αμέσως θα το εκπέμψουμε και θα επηρεάσουμε τους γύρω μας. Άρα, πρώτα απ’ όλα πρέπει να έχουμε γαλήνη μέσα μας και να είμαστε πολύ πιο ανεκτικοί στον ίδιο μας τον εαυτό και στους ανθρώπους που είναι γύρω μας», πρόσθεσε. Η εσωτερική γαλήνη, συνέχισε, πρέπει να έρχεται πρώτη και ακολούθως η γαλήνη στην οικογένειά μας και μετά στους γύρω μας. «Σε μερικά από τα επεισόδια, ασχολούμαι με αυτό το θέμα», συμπλήρωσε.
Σημειώνεται, τέλος, ότι τον Rony Oren ενδιαφέρει και η παράδοση. Στις δικές του ιστορίες, η σοφία που διασώζεται διά μέσου των αιώνων σε πολλά μέρη του κόσμου παίρνει νέα πνοή, κάποτε και νέα μορφή, ώστε να φτάσει με νέο τρόπο πια και στον σημερινό άνθρωπο.
