Νάνα Μούσχουρη - Μίμης Πλέσσας: Το συγκινητικό τετ-α-τετ - Το τραγούδι που σιγοψιθύριζαν ο ένας στον άλλο

Η Νανά Μούσχουρη επέστρεψε στην ΕΡΤ, εκεί όπου ηχογράφησε τα πρώτα της τραγούδια

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ: Όλα τα νέα των celebrities με ένα κλικ στο #CelebrityNewsCyprus

Είκοσι τέσσερα τραγούδια κορυφαίων συνθετών του ελαφρού μας τραγουδιού σε ανέκδοτες μέχρι τώρα ερμηνείες, που ηχογράφησε η Νάνα Μούσχουρη με την Ορχήστρα Ελαφράς Μουσικής του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’50 έως τις αρχές εκείνης του ’60 στα στούντιο του ΕΙΡ- να τι περιέχει αυτό το διπλό άλμπουμ.

Δεν είναι απλώς το πρώτο που κυκλοφορεί μετά από πολλά χρόνια με ιστορικές μουσικές ηχογραφήσεις της ΕΡΤ.

Είναι και το μοναδικό με τις πρώτες ραδιοφωνικές εγγραφές ενός ντροπαλού, τότε, κοριτσιού, που έμελλε να γίνει μια από τις πιο επιτυχημένες τραγουδίστριες στον κόσμο.

Διότι μπορεί να είναι άγνωστο στους περισσότερους, αλλά στην ΕΡΤ έκανε η νεαρή Νάνα την πρώτη της οντισιόν, τις πρώτες της εκπομπές, τις πρώτες της ηχογραφήσεις.

Γράφει η Νάνα Μούσχουρη στο ένθετο της συλλογής:

«Η ανακάλυψη ανέκδοτων τραγουδιών στο αρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας ήταν μια μεγάλη έκπληξη για μένα. Ακούγοντάς τα, γύρισα πίσω, στην παιδική μου ηλικία. Αμέσως μετά την Κατοχή, τότε που το ραδιόφωνο και ο κινηματογράφος υπήρξαν τα πρώτα σχολεία μου στη μουσική και μου έδειξαν πώς να ακούω, να μαθαίνω και να ονειρεύομαι.

Ήμουν τυχερή, γιατί το σπίτι μας στο Κουκάκι ήταν πάντα γεμάτο από μουσική. Τραγουδούσαμε συνέχεια με τη μητέρα μου και την αδελφή μου τη Τζένη. Οι γονείς μου αγαπούσαν την όπερα και την κλασική μουσική, αλλά και το ελληνικό τραγούδι της εποχής. Από το ραδιόφωνο, που μου είχε φτιάξει με τα ίδια του τα χέρια ο πατέρας μου, μπορούσα να ακούω σταθμούς ελληνικούς και ξένους, τα τραγούδια της Σοφίας Βέμπο και της Δανάης, της Μαρλέν Ντίτριχ και της Έλλα Φιτζέραλντ. Δίπλα από

το σπίτι μας ήταν ο κινηματογράφος Πρωτέας, όπου ο πατέρας μου εργαζόταν ως μηχανικός προβολής. Κάθε βράδυ μας γοήτευαν οι κινηματογραφικές μουσικές των αμερικάνικων ταινιών της εποχής. Η Τζούντι Γκάρλαντ τραγουδούσε μαγευτικά το Οver the rainbow και δεν σταματούσα να ονειρεύομαι… Κάπως έτσι ρίζωσε βαθιά μέσα μου η μουσική.

Παρ’ όλες τις δυσκολίες του πολέμου, οι γονείς μου, βλέποντας την αγάπη μου για το τραγούδι, μου έδωσαν την ευκαιρία να το σπουδάσω. Στα μέσα της δεκαετίας του ’50, σπούδαζα πλέον στο Ωδείο Αθηνών, αλλά μέσα μου ονειρευόμουν να γίνω τραγουδίστρια της τζαζ. Πήγαινα συχνά με τη μητέρα και την αδελφή μου στα στούντιο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας στο Ζάππειο. Από εκεί μεταδίδονταν ζωντανά οι μουσικές εκπομπές του ραδιοφώνου, που ήταν ανοιχτές για το κοινό.

Μια μέρα, μαζί με την Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας, έπαιζε πιάνο ο Μίμης Πλέσσας. Δεν ήταν πολλά χρόνια που είχε επιστρέψει από την Αμερική. Όπως γινόταν συχνά σε αυτές τις εκπομπές, ο Μίμης έπαιξε την εισαγωγή ενός τραγουδιού και ρώτησε το κοινό, εάν κάποιος το γνώριζε. Ήταν σαν μουσικό κουίζ. ΄Όποιος απαντούσε σωστά, ανέβαινε και το τραγουδούσε με την ορχήστρα. Μόλις άκουσα το Smoke gets in your eyes, πετάχτηκα για να δώσω πρώτη την απάντηση που με οδήγησε στην πρώτη μου ζωντανή ερμηνεία στο ραδιόφωνο. Μερικά χρόνια μετά, το 1962, επρόκειτο να ηχογραφήσω το ίδιο τραγούδι με τον Κουίνσι Τζόουνς, στον πρώτο μου δίσκο στην Αμερική.

Η αρχή στην Ελληνική Ραδιοφωνία δεν ήταν εύκολη. Δυο φορές απέτυχα στις εξετάσεις για τους νέους ερμηνευτές που θα τραγουδούσαν με την Ορχήστρα του ΕΙΡ. Δεν θα ξεχάσω τον Κώστα Γιαννίδη, ο οποίος με πλησίασε λέγοντας: «Ίσως θα πρέπει να μάθεις μερικά τραγούδια παραδοσιακά. Θα επηρεάσουν τον τρόπο που τραγουδάς και θα βρεις την αυθεντική έκφρασή σου». Ακολούθησα τη συμβουλή του και, το 1955, στην τρίτη μου προσπάθεια, πέτυχα στις εξετάσεις.

Από τότε είχα την τύχη να τραγουδήσω τους πιο σημαντικούς Έλληνες συνθέτες της εποχής: Αττίκ, Σπάρτακο, Μιχάλη Σουγιούλ, Νίκυ Γιάκοβλεφ, Γεράσιμο Λαβράνο, Σταύρο Κουγιουμτζή, Τάκη Μωράκη, Κώστα Κλάββα και πολλούς άλλους. Πολλοί διηύθυναν κιόλας την υπέροχη ορχήστρα της Ραδιοφωνίας. Εκεί ξεκίνησαν σημαντικές συνεργασίες μου με Έλληνες συνθέτες, όπως αυτή με τον Μίμη Πλέσσα που μας οδήγησε στο δεύτερο βραβείο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού του 1959, με το Ξέρω κάποιο αστέρι.

Κέρδισα μάλιστα και το πρώτο βραβείο με το Κάπου υπάρχει η αγάπη μου του Μάνου Χατζιδάκι. Ενώ τον επόμενο χρόνο, ήρθε το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ Μεσογειακού Τραγουδιού της Βαρκελώνης με το Ξύπνα αγάπη μου του Γιαννίδη. Ήδη άνοιγε μια μεγάλη πύλη και φαινόταν ο δρόμος που θα έπρεπε να διασχίσω. Ακολουθώντας τον Μάνο Χατζιδάκι και τον Νίκο Γκάτσο έβαλα τον ήλιο σύνορο.

Κοιτώντας πίσω, πιστεύω ότι οι μέρες μου στην Ελληνική Ραδιοφωνία ήταν ένα ακόμα μεγάλο σχολείο στη μουσική πορεία μου. Δέχθηκα την επιρροή από τα διαφορετικά μουσικά στυλ που κάθε συνθέτης ακολουθούσε, μαθαίνοντας να ερμηνεύω με διαφορετικούς τρόπους, σε μια εποχή που αναζητούσα το μονοπάτι που θα με οδηγούσε να γίνω η τραγουδίστρια που είμαι σήμερα. Τους ευγνωμονώ όλους.

Ανακαλύπτω ξανά σήμερα με συγκίνηση αυτές τις ηχογραφήσεις και ακούω την υπέροχη μουσική των νεανικών μου χρόνων. Συναντώ ξανά τη νεαρή τραγουδίστρια που υπήρξα, διψασμένη για μάθηση και πειραματισμό. Με την ίδια ανάγκη να τραγουδάω και να μαθαίνω συνέχισα τη μουσική πορεία μου ως τώρα».

Η συνάντηση της Νάνας Μούσχουρη με τον Μίμη Πλέσσα, στο προαύλιο του Ραδιομεγάρου της ΕΡΤ, ήταν από τις πιο συγκινητικές στιγμές της χθεσινής παρουσίασης του άλμπουμ «Nana Mousxouri – Radio Days» με τις πρώτες, νεανικές ηχογραφήσεις της στο στούντιο του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας.

Παρά το προχωρημένο της ηλικίας του, που δεν τού επέτρεπε να βρεθεί σε έναν κλειστό χώρο με πολύ κόσμο, ο 99χρονος συνθέτης περίμενε υπομονετικά τη μούσα του, καθισμένος στο αμαξίδιό του, για να την αγκαλιάσει  και να πάρει από χέρια της το συλλεκτικό βινύλιο με τα 24 τραγούδια τα περισσότερα από τα οποία φέρουν την δική του μουσική υπογραφή. Κι όταν εκείνη έφθασε άνοιξε την αγκαλιά του και την έκλεισε τρυφερά σιγοψιθυρίζοντας μαζί της ένα από τα τραγούδια του που τούς ένωσε πριν πολλές δεκαετίες, «Το παραθύρι»:«Άνοιξε παραθύρι μου/ δυο μάτια ν’ αντικρίσω/ τον ύπνο μου τον έχασα/ σαρανταδύο νύχτες» τραγούδησαν αντάλλασοντας βλέμματα βαθιάς αγάπης.

Κάπου εκεί στα μέσα της δεκαετίας του ‘50 μια νεαρή κοπέλα που σπούδαζε μουσική βρέθηκε στο στούντιο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, στο Ζάππειο, απ’ όπου μεταδίδονταν ζωντανά οι εκπομπές του προγράμματος. Στο πιάνο καθόταν ο Μίμης Πλέσσας ο οποίος, κάποια στιγμή, έπαιξε την εισαγωγή ενός τραγουδιού και ζήτησε από το κοινό να αναγνωρίσει ποιο είναι. Η μελαχρινή κοπέλα, πετάχτηκε από τη θέση της, απάντησε πως πρόκειται για το «Smoke gets in your eyes», και ο συνθέτης τήν κάλεσε να το τραγουδήσει μαζί με την ορχήστρα. Αυτή ήταν η πρώτη δημόσια ερμηνεία της Νάνας Μούσχουρη, της Ελληνίδας που μετέπειτα ταξίδεψε μέσα από τη φωνή της την ελληνική μουσική και ποίηση στα πέρατα του κόσμου.

Λίγο καιρό αργότερα, και αφότου είχε δώσει τρεις φορές εξετάσεις προκειμένου να γίνει δεκτή ως ερμηνεύτρια της Ορχήστρας του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας, η Νάνα Μούσχουρη θα ηχογραφήσει στα στούντιο της Αγίας Παρασκευής, μέχρι τις αρχές του ‘60, τα πρώτα της, ελαφρά τραγούδια, που έφεραν τις υπογραφές σημαντικών δημιουργών όπως ο Μίμης Πλέσσας, ο Μιχάλης Σουγιούλ, ο Τάκης Μωράκης, ο Κώστας Γιαννίδης κ.α. Αυτές οι παρθενικές της ερμηνείες, που παρέμεναν ανέκδοτες επί δεκαετίες, ανασύρθηκαν από το ιστορικό αρχείο της ΕΡΤ και παραδίδονται στο κοινό μέσα από την δισκογραφική δουλειά – ντοκουμέντο με τίτλο «Nana Mousxouri – Radio Days» που κυκλοφορεί από σήμερα σε Cd αλλά και σε συλλεκτικό βινύλιο, σε Ελλάδα, Γαλλία και Γερμανία.

«Σήμερα ξαναγυρίζω στο σπίτι μου. Η μουσική με έφερε πίσω εκεί απ’ όπου ξεκίνησα» είπε, εμφανώς συγκινημένη η 89χρονη ερμηνεύτρια, στην επίσημη παρουσίαση του άλμπουμ που πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι της Τετάρτης, στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ, στο ίδιο στούντιο που είχαν γίνει, τότε, οι ηχογραφήσεις.

Όλοι όρθιοι τήν χειροκροτούσαν για αρκετή ώρα όταν μπήκε χαμογελαστή και κομψότατη στο στούντιο, συνοδευόμενη από τον αγαπημένο της σύζυγο και επί δεκαετίες παραγωγό της Αντρέ Σαπέλ. «Είμαι πολύ συγκινημένη. Όλο αυτό είναι μεγαλύτερο απ’ ότι φανταζόμουν» εξομολογήθηκε κοιτώντας με ένα βλέμμα αγάπης και ευγνωμοσύνης όλους όσοι ήρθαν σε αυτήν την σημαντική για εκείνη στιγμή. Ανάμεσά τους ο Γιώργος Χατζηνάσιος, ο Γιώργος Κατσαρός, ο Μανώλης Μητσιάς, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, η Νατάσα Θεοδωρίδου κ.α.

Κι έπειτα είδε όλη της τη ζωή να περνά μπροστά από τα μάτια της μέσα από ένα βίντεο – αφιέρωμα στη λαμπρή καριέρα της η οποία ξεκίνησε ακριβώς στο σημείο που βρισκόταν σήμερα: «Είμαι κορίτσι του ραδιοφώνου, έχω μεγαλώσει με αυτό και αποτέλεσε για μένα μεγάλο σχολείο» παραδέχτηκε η ίδια.

Όσο για το μυστικό της τεράστιας επιτυχίας της; Όπως η ίδια μάς αποκάλυψε, είναι η ειλικρίνειά της: «Στη ζωή πρέπει να είσαι ο εαυτός σου και εγώ προσπαθούσα πάντα να είμαι ειλικρινής...». Εκτός από ειλικρινής όμως, η Νάνα Μούσχουρη, υπήρξε διαχρονικά, μια γυναίκα επίμονη, εξαιρετικά εργατική, ακούραστη, που διψούσε πάντα για νέες εμπειρίες και αγαπούσε βαθιά την μουσική αλλά και την Ελλάδα: «Η μεγαλύτερή μου επιτυχία ήταν πως έκανα τους ξένους να αγαπήσουν την ελληνική μουσική και την ελληνική γλώσσα» είπε με περηφάνια, η καλλιτέχνις που έχει πουλήσει πάνω από 300 εκατομμύρια δίσκους σε ολόκληρο τον κόσμο.

«Κυρία Μούσχουρη, οι Έλληνες που σάς συναντάμε για πρώτη φορά δεν αισθανόμαστε πως σάς πρωτογνωρίζουμε γιατί σάς έχουμε μέσα μας, Είστε ίσως η μοναδική Ελληνίδα ερμηνεύτρια που όταν τραγουδάτε μάς δημιουργείτε ένα αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας» είπε με νόημα ο Πρόεδρος της ΕΡΤ Κωνσταντίνος Ζούλας ενώ ο διευθυντής μουσικών προγραμμάτων της ΕΡΤ, δημοσιογράφος Φώτης Απέργης, στον οποίο ανήκει και η ιδέα αυτού του δίσκου, τήν χαρακτήρισε, εύστοχα, ως εκείνη που «έβαλε τα γυαλιά στον κόσμο του lifestyle απλώς αρνούμενη να βγάλει τα γυαλιά της». H Μαργαρίτα Μάτσα, διευθύνουσα σύμβουλος της MINOS – EMI/ Universal, απ’ όπου κυκλοφορεί αυτήν η δισκογραφική δουλειά, αποκάλυψε πως «πριν από δύο χρόνια η ιδέα αυτή έμοιαζε μη υλοποιήσιμη εξαιτίας που πλήθους αδειών και επεξεργασιών που απαιτούνταν». Κι όμως σήμερα έχουμε την ευκαιρία να τήν κρατάμε στα χέρια μας!

Πλημμυρισμένη από την αγάπη και την θετική ενέργεια που έλαβε η Νάνα Μούσχουρη θέλησε να μάς ευχαριστήσει με τον δικό της τρόπο που δεν είναι άλλος από το τραγούδι. Πήρε λοιπόν το μικρόφωνο και ερμήνευσε το υπέροχο «Χάρτινο το Φεγγαράκι» των αγαπημένων της Μάνου Χατζιδάκι και Νίκου Γκάτσου και τον «Ταξιδιώτη του ονείρου» σε μουσική Γιώργου Χατζηνάσιου με τον ίδιο να τη συνοδεύει στο πιάνο. Και κάπως έτσι το τέλος έγινε και πάλι αρχή…!